[1] Rem publicam, Quirites,

vitamque omnium

vestrum bona,

fortunas,

coniuges

liberosque vestros

atque hoc domicilium clarissumi imperii,

fortunatissimam pulcherrimamque urbem,

hodierno die deorum inmortalium

summo erga vos amore,

laboribus,

consiliis,

periculis meis

e flamma atque ferro ac paene

ex faucibus fati ereptam

et vobis conservatam

ac restitutam videtis.

 

[You are gazing at] <your> res publica, fellow citizens,

and all your lives,

your property,

fortunes,

wives,

and your children

and this abode of brilliant imperium,

most fortunate and beautiful city,

this very day by virtue of supreme love from immortal gods,

my hard work,

my plans,

my personal danger

from flame and from steel and almost

from the chaws of fate snatched

and  for you preserved

and  restored.

 

 

[2] Et si non minus nobis iucundi atque inlustres sunt ii dies, quibus conservamur, quam illi, quibus nascimur, quod salutis certa laetitia est, nascendi incerta condicio, et quod sine sensu nascimur, cum voluptate servamur, profecto, quoniam illum, qui hanc urbem condidit, ad deos inmortalis benivolentia famaque sustulimus, esse apud vos posterosque vestros in honore debebit is, qui eandem hanc urbem conditam amplificatamque servavit. Nam toti urbi, templis, delubris, tectis ac moenibus subiectos prope iam ignis circumdatosque restinximus, idemque gladios in rem publicam destrictos rettudimus mucronesque eorum a iugulis vestris deiecimus.

[3] Quae quoniam in senatu inlustrata, patefacta, comperta sunt per me, vobis iam exponam breviter, Quirites, ut, et quanta et quam manifesta et qua ratione investigata et comprehensa sint, vos, qui et ignoratis et expectatis, scire possitis. Principio ut Catilina paucis ante diebus erupit ex urbe, cum sceleris sui socios huiusce nefarii belli acerrimos duces Romae reliquisset, semper vigilavi et providi, Quirites, quem ad modum in tantis et tam absconditis insidiis salvi esse possemus. Nam tum, cum ex urbe Catilinam eiciebam (non enim iam vereor huius verbi invidiam, cum illa magis sit tiunenda, quod vivus exierit), sed tum, cum illum exterminari volebam, aut reliquam coniuratorum manum simul exituram aut eos, qui restitissent, infirmos sine illo ac debiles fore putabam.